อย่าเอาฝันร้ายมาฉายซ้ำ ตอกย้ำ “โรคสะเทือนใจ”

Published by Infographic Thailand

ผ่านไปแล้วไม่ได้แปลว่าโอเค การที่ให้ “ทีมหมูป่า อะคาเดมี” ลองเข้าไปสัมผัสถ้ำหลวงจำลอง

ไม่ใช่แค่การฉายภาพเหตุการณ์สะเทือนใจซ้ำ!! แต่มันคือการตอกย้ำความรู้สึกสะเทือนขวัญ ก่อให้เกิด ” โรค PTSD ”

หากสังคมขาดความรู้ ความเข้าใจ และ มีความเชื่อแบบผิด ๆ มันจะส่งผลลัพธ์ต่อชีวิตตามมาภายหลังอีกมากมาย

วันนี้เราจึงอยากบอกวิธีที่ทุกคนสามารถหยุดการกระทำเหล่านี้ได้

PTSD หรือ Post-Traumatic Stress Disorder คือ ภาวะเครียดที่ส่งผลกระทบต่อจิตใจหลังประสบเหตุการณ์สะเทือนขวัญ

เช่น รถชน ดินโคลนถล่ม จราจล ถูกข่มขืน หรือ คนใกล้ชิดเสียชีวิต ซึ่งเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของสมองที่เกี่ยวกับความจำ

การตื่นตระหนกตกใจ หรือกระบวนความคิด

ภาวะเครียด แบ่งเป็น 2 ระยะ
ในระยะแรก ผู้ที่ผ่านเหตุการณ์มาได้แน่นอนว่าจะต้องรู้สึกเสียขวัญ แต่ก็สามารถกลับไปใช้ชีวิตตามเดิมได้

โดยมีเหตุการณ์นั้นเป็นเพียงความทรงจำหนึ่ง

แต่บางคนอาจเข้าสู่ระยะที่ 2 นั่นคือ PTSD ซึ่งผลกระทบจะหนักกว่า ทำให้มีบาดแผลทางจิตใจไปตลอดชีวิต
แม้ว่า PTSD ไม่ได้เกิดขึ้นกับทุกคน แต่หากเกิดขึ้นแล้ว นั่นเป็นจุดเปลี่ยนในการใช้ชีวิตที่อาจแย่กว่าเหตุการณ์ที่เจอมาด้วยซ้ำ

ความผิดปกติทางอารมณ์ไม่สามารถมองเห็นเป็นรูปธรรมได้ ทั้งคนรอบตัวและตัวผู้ป่วยเองอาจจะคิดว่าเป็นแค่ความเครียด

จึงไม่เข้าใจอาการต่างๆ ที่เกิดขึ้น ถ้าไม่รู้วิธีจัดการที่เหมาะสม อาการจะสาหัสขึ้นได้ สังคมจึงควรเข้าใจอาการของโรคนี้

เพื่อที่จะปฏิบัติตัวได้อย่างเหมาะสม โดยคนที่สู่ระยะ PTSD จะมีอาการเหล่านี้

ผู้ที่ประสบภัยรุนแรงทางชีวิตเช่น แผ่นดินไหว ถูกข่มขืน จะยังรู้สึกว่าเหตุการณ์เหล่านั้นยังตามหลอกหลอนอยู่ตลอดเวลา

เหมือน Flash back เล่นวนอยู่ในหัว ยังรู้สึกสะเทือนใจหรือหวาดกลัวทุกครั้งที่มีอะไรกระตุ้น ให้นึกถึงเหตุการณ์นั้นๆ

หรืออาจเก็บไปฝันร้ายซ้ำแล้วซ้ำเล่า เช่น คนที่เคยรถคว่ำอาจรู้สึกเหมือนมีแรงกระแทกราวกับอยู่ในเหตุการณ์รถชนอีกครั้ง

เมื่อผ่านเหตุการณ์สะเทือนขวัญมาแล้ว จะพยายามหลีกเลี่ยงที่จะนึกถึงหรือพูดถึงเหตุการณ์นั้นอีก

ไม่เอาตัวเองเข้าไปอยู่ในสถาณการณ์ที่คล้ายกับสิ่งที่เจอมา เช่น คนที่ติดถ้ำมา ก็ไม่กล้าที่จะเข้าใกล้ถ้ำอีก

หลีกเลี่ยงที่จะอยู่ในที่แคบ รู้สึกกระวนกระวายเมื่อต้องเข้าลิฟท์

แม้ว่าจะผ่านเหตุการณ์อันตรายไปแล้ว แต่ร่างกายยังไม่หายกระวนกระวายซักที ตกใจง่าย ไม่มีสมาธิ ใจสั่น

หวาดระแวงทุกอย่างรอบตัว แค่เจอเรื่องธรรมดาๆ ในชีวิตประจำวันก็ทำให้เครียดได้แล้ว เช่น

คนที่ผ่านเหตุการณ์ระเบิดมา แค่ได้ยินเสียงของหล่นก็สะดุ้งตื่นกลัว หัวใจเต้นแรง หรือ ความดันขึ้นได้เลย

บางคนถึงกับนอนหลับยาก คลื่นไส้ เป็นต้น

ผู้ที่รอดตายจากเหตุการณ์ต่างๆ จะมีความคิดความรู้สึกที่เปลี่ยนไปกับเรื่องที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์นั้นๆ

มองสถาณการณ์ในด้านลบ อาจโทษตัวเอง สังคม หรือสิ่งรอบตัวที่เกี่ยวพันกับสิ่งที่เจอมา บางคนอาจถึงกับหดหู่

เฉยฉาต่อสิ่งรอบตัว และมีความสุขยากขึ้น เช่น คนที่ถูกทำร้ายตอนเด็กๆ อาจรู้สึกเฉยชาต่อภาพความรุนแรง

มีมุมมองต่อภาพครอบครัวที่เปลี่ยนไป หรือหวาดระแวงที่จะมีความสัมพันธ์

ทุกสิ่งและทุกคนรอบตัวล้วนมีส่วนเกี่ยวข้องในการเยียวยาผู้ป่วย PTSD
เราจึงควรเข้าใจว่าการ Let Go และการ Focus ส่งผลลัพธ์ที่ต่างกันอย่างไร

เดิมที เมื่อมีเหตุการณ์สะเทือนขวัญ บางคนอาจมีความเชื่อว่าควรให้ผู้ประสบภัยมาเล่าเหตุการณ์ หรือ ซักถามความรู้สึกให้ฟัง แต่การ Debriefing มีผลที่ตามมาที่อาจคาดไม่ถึงได้